Gradovi

[Dj.Vesna]

Brus

i 57 seoskih naselja


* Batote,
* Belo Polje,
* Blaževo,
* Bogiše,
* Bozoljin,
* Boranci,
* Botunja,
* Brđani,
* Brzeće,
* Budilovina,

* Velika Grabovnica,
* Vitoše,
* Vlajkovci,
* Gornje Leviće,
* Gornji Lipovac,
* Grad,
* Gradac,
* Graševci,
* Domiševina,
* Donje Leviće,

* Donji Lipovac,
* Drenova,
* Drtevci,
* Dupci,
* Đerekari,
* Žarevo,
* Žilinci,
* Žiljci,
* Žunje,
* Zlatari,

* Igroš,
* Iričići,
* Kneževo,
* Kobilje,
* Kovizla,
* Kovioci,
* Kočine,
* Kriva Reka,
* Lepenac,
* Livađe,

* Mala Vrbnica,
* Mala Grabovnica,
* Milentija,
* Osredci,
* Paljevštica,
* Ravni,
* Ravnište,
* Radmanovo,
* Radunje,
* Razbojna,

* Ribari,
* Stanulovići,
* Strojinci,
* Sudimlja,
* Tršanovci,
* Čokotar i
* Šošiće.



Selo RADMANOVO
Selo Radmanovo nalazi se na jugozapadu Srbije , u podnožiju planine Kopaonik, nedaleko od Brusa.
Prostire se na istočnoj strani planine, na nadmorskoj visini od oko 900m.
Najbliži susedi žive u selima: Vlajkovci, Šošice, Leviće, Đerekare, Brzeće, Livađe i Paljevstica.
Granice sela omeđene su:na istoku Miljkova lazina, na zapadu Bojačinac, na severu Donja reka, na jugu Košare.
Pejzaž sela čine padine ,brda i brežuljci delom podšumljeni a delom livade njive i voćnjaci.
U šumovitom delu dosta strme padine zvane Cuguljan, ispresecane brojnim izvorima, postoji nalazište posebne vrste kamena u narodu poznate pod nazivom "siga"

Selo je izvor zdravlja,dobrih ljudi,zdrave hrane,prirodnih lepota,duhovnog bogatstva,verovanja ljudi i našeg večnog trajanja.


Izvor; Sajt selo Radmanovo

[corrosivo_89]

I meni Prag. Kao grad iz neke bajke, predivan, čaroban ogroman i veličanstven. Bili smo na ekskurziji tamo pre 6 godina, a ja se i dalje sećam svakog dela.
Ali voleo bih da živim U Buenos Ajresu, ili bilo gde u Španiji.

[Dj.Vesna]

Jajce

Jajce je jedini grad u bivsoj SFRJ koji nije mogao poneti ime po tadasnjem predsedniku, znaci nije poput Titograda ili Titovo Velenje mogao da bude Titojajce ili Titovo Jajce.36_19_2[1]



Jajce je jedini istorijski grad u bivsoj SFRJ, koji nikad nije poneo titovo ime, iz prakticnih razloga.
Zamislite da jeste , onda bi taj grad nosio ime,,titovo Jajce,, .

Jajce je jedan mali srednjobosanski grad koji lezi na obalama dvije prelijepe rijeke Plive i Vrbasa. To je jedan od rijetkih gradova ne samo u Bosni nego i svjetu, koji ima tako bogatu istoriju.

Pretpostavlja se da je dobio ime po jajolikom brdu na kojem se nalazi stara srednjovjekovna tvrdava koju je sagradio Hrvoje Vukcic Hrvatinic. Bio je prestolnica srednjovjekovne Bosanske drzave i njenih krajeva, Tvrtka II Tvrtkovica, Stjepana Tomasa i Stjepana Tomasevica, od 1423 - 1463 iz tog doba postoje mnogi spomenici, kao sto su Stari grad, Medvjed kula, crkva sv. Luke, Katakombe, Hram boga Mitrasa i mnogi drugi. 1464 godine Jajce je okupirano od turskih osvajaca, koji su za sobom ostavili svjedoke svoje kulture: Sahat kula, Musafirhana kao i damija Esme-sultanije sagradene 1753 godine. Tursko doba naslijedila je Austro-Ugarska koja je u Jajce usla 7 augusta 1878 godine. Njihova okupacija, teror i iskoristavanje trajalo je do 1918 godine. U drugom svjetskom ratu Jajce je odigralo veoma vaznu ulogu. U Sokolskom domu sagradenom 1878 godine odrzano je drugo zasjedanje AVNOJ-a na kojem su donesene vazne odluke izmedu ostalih osnivanje FNR Jugoslavije kao i proglasenje J. Broza za marsala(Vrhovnog komandanta orozanih snaga). Jajce je oslobodeno 9 septembra 1944 godine. Iz ovog doba postoji mnogo dokumenata i spomenika, a naj poznatiji su Muzej drugog zasjedanja AVNOJ-a, zgrada staba Prve proleterske brigade, vila na Varosnicama koja je bila sjediste ZAVNOBIH-a od 12.9.44 do 15.3.45, SARENICA-zgrada Tanjuga kao i zgrade gdje je boravio Tito.

Poslije drugog svjetskog rata, Jajce sa ovako bogatim istoriskim spomenicima je proglaseno gradom Muzejom. Pored istoriskog znacenja Jajce je bilo turisticki, privredni i kuturni grad. Ljepote rijeke Plive sa dva prelijepa jezera, bogatom florom i faunom, vodenicama, vodopadem na uscu odavalo je Jajcu romantican ambijent i veoma razvijen turizam. Pored turizma razvijalo se veoma brzo i privreda, a naj razvijenije grane bile su hemiska, drvna, gradevinska i elektro industria. Takav razvoj indostrije pridonio je velikom priljevu stanovnistva iz raznih krajeva, koji je imao i njegovao bogatu narodnu tradiciju vezanu za zivot i obicaje.

Ovaj grad je bio specifican ne samo za Bosnu i Hercegovinu nego i za cijeli svijet.

[Dj.Vesna]

Banja Luka



Banja Luka se prvi put spominje 1494. godine u povelji ugarskog kralja Velislava drugog Jagelovica u kojoj se navodi Jurij Mikulasic kao kastelan Banje Luke.
Prethodno zvani Vrbaski grad bio je uz Jajce najutvrdjeniji u dolini rijeke Vrbas. Turci su ga zauzeli 1528. godine i spalili. Prenosenjem stolice bosanskih vladara iz Sarejeva u Banju Luku 1553. godine grad pocinje da se snazno razvija. Banja Luka postaje trgovacki centar i razvijaju se razni zanati. Banja Lucki trgovci trgovali su sa Beogradom, Skopjem, Solunom, Sarajevom, Dubrovnikom i Venecijom. Tako je bilo sve do 1638. godine kada je stolica bosanskih vezira presla u Sarajevo, otkada pocinje stagniranje Banje Luke.
Nakon visegodisnje stagnacije tokom turske vladavine, austrougarska okupacija u Banjoj Luci, kao sredistu jednog od sest novoformiranih okruga u zemlji donijela je znacajne ekonomske, socijalnei demografske promjene, zahvaljujuci zavodjenju pravne sigurnosti i ukljucenju u zajednicko carinsko podrucje.
Stanovnistvo banje lucke krajine uslo je u zajednicku drzavu Srba, Hrvata i Slovenaca sa jakim ekonomskim tegovima iz minulih vremena i bremenom veoma naglasenih ostataka feudalizama gotovo u svim oblastima koji su iz svih domena privrede snazno uticale na odnose i sadrzaj drustvene svijesti. Mnogih od ovih unutrasnjih odredjenja, ekonomskih i socijalnih odnosa sporo su se ili sasvim neznatno unutar sebe mijenjali, te je ovo podrucje decenijama ostalo zaostalo sa svojim posljedicama koje su iz toga proizilazile.
Izgled savremenog grada Banja Luka je dobila pocetkom tridesetih godina ovog vijeka kada je na celu Vrbaske banovine bio ban Svetislav Milosavljevic.
Istorija grada u aprilskom ratu i godinama okupacije i oruzanom otporu predstavlja odista burno i dogadjajima prepuno vrijeme, shvatljivo samo sa temeljitim objasnjenjima u izravnoj i posrednoj vezi sa djelatnostima koji su ranijim slobodarskim tradicijama davale nove pokretacke porive, zamahe i snage. Sva djeolvanja su imala i cesto i logican slijed kad u stvaranju idejnih posljedica politicki podsticaji nisu bili neophodni. To se posebno vidjelu u prvoj godini ustaske strahovlade kada je teror prema Srbima, Jevrejima i Romima bio najzesci.

[Dj.Vesna]

Banja Luka


Banja Luka je najveci i jedan od najljepsih gradova u Republici Srpskoj. Nalazi se u zapadnom dijelu Republike Srpske i smjestena je sa obe strane
rijeke Vrbas. Okruzena je brdima a sam grad ima nadmorsku visinu od 163 m.
Banja Luka se razvila na juznom rubu kotline, na samom izlasku rijeke vrbas iz klisure u ravnicu. Na podrucju grada u Vrbas lijevaju se s lijeve strane Suturlija i Crkvena, a sa desne rijeka Vrbanja.
Najstariji dio grada su Toplice, odakle se grad siri na sjever gdje se ce razviti danasnji centralni dio grada.
Usljed ratnih dejstava na podrucju bivse Bosne i Hercegovine, demografska slika Banje Luke se znacajno promijenila. Procjene govore da u Banjoj Luci i njenoj okolini danas zivi oko 300.000 stanovnika.

Banja Luka je i najveci kulturni centar u Republici Srpskoj. U samom centru nalaze se: Umjetnicka galerija sa impozantnim brojem umjetnickih djela, Banski dvor sa jednim od najakusticnijih muzickih dvorana na Balkanu, pozorista, bioskopi, arhiv i muzej, univerzitetska i narodna biblioteka sa velikim knjiznim fondom, siroka mreza izdavacko informativne djelatnosti, od stampe, preko radija do vise televizijskih stanica, kako znavicnih tako i nezavisnih i privatnih.
U gradu djeluje i nekoliko kulturno-umjetnickih drustava, SDP "Jedinstvo", KUD "V. Maslesa", "Pelagic" i dr., neki i sa stogodisnjom tradicijom. Banja Luka uspjesno njeguje i festivalske smotre, takmicenja i revije, a prerasta i u sajamski grad.

S obzirom na brojnu mladost, Banja Luka ima razvijen sportski zivot, kako profesionalni tako i amaterskim sa dosta klubova. Najpoznatiji su FK Borac, zatim rukometni, kosarkaski, teniski, bokserski, plivacki, borilacki, gimnasticki i ostali klubovi koji su u svojoj dugoj sportskoj tradiciji donosili Banjoj Luci brojne pobjednicke pehare i medalje, kako republicke tako i medjunarodne. Tako je sportska Banja Luka uvijek svojom mladoscu uvijek u svijet pronosila i olimpijsku baklju mira.

Kosarkaski klub "Borac Nektar" je jedan od najuspjesnijih sportskih kolektiva u Republici Srpskoj, ako ne i najuspjesniji. Visestruki su sampioni Republike Srpske i redovni ucesnici evropskih kup takmicenja. U sezoni 1999/2000. osvojili su prvo mjesto u razigravanju za predstavnike BiH u evropskim kupovima.
Sportska dvorana "Borik" je izuzetno moderan sportski objekat koji ugoscuje brojne sportske kolektive u Banjoj Luci. U njemu je sedamdesetih godina proslog vijeka odrzano zensko evropsko prvenstvo u kosarci.

U Banjoj Luci je 1832. godine osnovana prva Srpska osnovna skola (sad Kolo srpskih sestara), a od 1866-75. Banjalucka bogoslovija kojom je upravljao Vaso Pelagic. Prva srednja skola, Trgovacka akademija, sada Ekonomska skola otvorena je 1885. godine a Velika realka, sad Gimnazija osnovana je deset godina kasnije 1895. godine. Razvoj visokog obrazovanja u Banjoj Luci pocinje 1950. godine kada je osnovana Visa pedagoska skola. Prvi fakultet (Tehnicki) u Banjoj Luci je osnovan 1961. godine.
Univerzitet u Banja Luci osnovan je 07.11.1975. godine. Prije svecanog dijela osnivacke skupstine odrzana je redovna sjednica Skupstine Univerziteta na kojoj je izabran za rektora prof. dr. Dragoljub Mirjanic. U sastav Univerziteta ulazi :
-Elektrotehnicki ( osnovan 1961 god. )
-Tehnoloski ( osnovan 1961 god. )
-Masinski ( osnovan 1973 god. )
-Pravni ( osnovan 1975 god. )
-Ekonomski ( osnovan 1975 god. )
-Medicinski ( osnovan 1978 god. )
-Poljoprivredni ( osnovan 1992 god. )
-Sumarski ( osnovan 1993 god. )
-Filozofski ( osnovan 1993 god.)
-Arhitektonski ( osnovan 1995 god .)
-PMF ( osnovan1996 god. )
Univerzitet u Banja Luci ima medjunarodnu verifikaciju. Danas studira oko 10 000 studenata, a nastavu izvodi oko 520 profesora i asistenata.

[Dj.Vesna]

Helsinki



Finska prestonica, grad koji još zovu i „ ćerka Baltika“, moderan je i živ grad, bogat zelenilom i kulturnim nasleđem.
Helsinki je savršen spoj mora i zemlje. Grad je, naime, okrenut ka Baltiku, morskom prostranstvu sa čijih krajeva polaze trajekti (do Talina i Stokholma) i barke za obilazak okolnih ostrva.
Helsinška luka se stapa sa trgom na kojem je pijaca, šareno i živo mesto gde radoznalci razgledaju tezge sa voćem i štandove sa suvenirima.
Trg gleda na Esplanadu, veliko šetačko mesto grada. Tokom leta je ova šetačka zona puna prolaznika. Duž trotoara su načičkane prodavnice nameštaja (među kojima je i Artek, nameštaj dizajniran od strane čuvenog arhitekte Alvara Alta), kafeima i restoranima. Leti se preko puta restorana Capeli napravi i mala scena na kojoj besplatno nastupaju lokalne grupe.
Ubrzo će vas zadiviti prelepa gradska arhitektura, fasade u neo-klasičnom stilu koje podsećaju na sanpetersburške. Grad nije mnogo veliki, što omogućava da se brzo obiđe peške.
Ono što ne smete zaobići je trg Senata, ogromna esplanada na kojoj dominira velika katedrala Tuomomiokikro, u neoklasičnom stilu, besprekorno bela i bez sumnje najpoznatija građevina u celoj Finskoj.


Helsinki, (šv. Helsingfors) još zvan i "stadi" na lokalnom narječju, je glavni grad Finske. Smešten je u južnom delu Finske na obali finskog zaliva.

Helsinki čini konurbaciju s još tri grada - Espoo, Vantaa i Kauniainen koji su zajedno nazvani područje glavnog grada.

Grad ima 574.579 (31. decembar 2008), a područje oko 1.000.000 stanovnika.

Povrsina; 715,55 km²

[Dj.Vesna]

Peking



Peking (na kineskom: 北京, Běijīng - severna prestonica) je glavni grad Narodne Republike Kine (NRK). Prema proceni iz 2009. u gradu je živelo 7.817.968 stanovnika.Sa 14,5 miliona stanovnika u širem području, drugi je najveći grad u Kini posle Šangaja. Jedna je od četiri gradske oblasti koje su pod direktnom kontrolom Centralne vlade, veliki je saobraćajni centar sa mnoštvom pruga, puteva i auto-puteva koji ulaze i izlaze iz njega u svim pravcima. Takođe je i politički, kulturni i obrazovni centar NRK, dok su Šangaj i Hong Kong značajniji ekonomski centri od Pekinga. Peking je bio domaćin Letnjih olimpijskih igara 2008.



Najraniji ostaci ljudskog stanovanja u Pekingu su nađeni u pećinama Brda zmajeve kosti kod mesta Džoukoudijen u distriktu Fangšan, 50 kilometara jugozapadno od Pekinga, u kojima je živeo pekinški čovek. Fosili homo erektusa iz ove pećine potiču iz vremena od pre 230-250.000 godina. Na lokalitetu je otkopano stotine hiljada artefakata od kamena, većinom sitno oruđe raznih oblika. Karakteristične su grube alatke većeg obima za bacanje i sečenje (rani period). Tokom poznog doba koriste se mikroliti, a česta su kamena šila. Sinantropusi su živeli uglavnom sakupljačkim načinom života, ali su se bavili i lovom. Arheološko nalazište na kome je otkriven pekinški čovek je od 1987. na listi Svetske kulturne baštine.

Paleolitski homo sapiens je takođe živeo ovde pre oko 27.000 godina. U blizini Pekinga su do pre 1000. godina pre nove ere postojali gradovi, kao i glavni grad države Jan, jedne od zaraćenih strana u Periodu zaraćenih država, Ji je osnovan na mestu današnjeg Pekinga.

Nakon pada države Jan, potonje dinastije Ćin, Han i Jin su postavili lokalne prefekture u ovoj oblasti. Za vreme dinastije Tang, Peking je postao štab fanjaškog jiedušija, vojnog upravnika sadašnje severne hebejske oblasti. An Lušan je odavde poveo ustanak An Ši 775. godine.


Godine 936. kasna dinastija Jin (936-947) iz severne Kine je izgubila svoje severne teritorije, uključujući današnji Peking, kada ih je aneksirao kitanski vladar Deguan[6]. Godine 938. dinastija Lijao je osnovala novu prestonicu Nanking (Južna prestonica). Jurčenska dinastija Jin je zauzela teritoriju dinastije Lijao i 1153. prenela svoju prestonicu u Nanking i promenila mu ime u Džungdu. Džungdu se nalazio u području oko današnjeg Tijeningsija, jugozapadno od današnjeg Pekinga. Neke od najstarijih građevina koje danas postoje u Pekingu, uključujući džamiju Nijuđije i hram Tijening, potiču iz vremena dinastije Lijao.

Mongoli su spalili Džungdu do temelja 1215. i ponovo ga izgradili godine 1267. severno od prestonice Jina. U pripremama za osvajanje cele Kine, osnivač dinastije Juan Kublaj Kan je podigao grad Kanbalik i učinio ga svojom prestonicom. Izgradnja grada je završena 1293. Kanova odluka je umnogome poboljšala status grada koji se nalazio na severnim granicama Kine. Kanbalik se nalazio severno od centra današnjeg Pekinga. Centar mu se nalazio na mestu gde je sada severni deo 2. kružnog puta, a prostirao se na sever do između 3. i 4. kružnog puta.

[Dj.Vesna]

Sarajevo



Sarajevo je glavni grad Bosne i Hercegovine i njen najveći urbani, kulturni, ekonomski i prometni centar, glavni grad Federacije Bosne i Hercegovine i sjedište Sarajevskog kantona. Prema popisu iz 1991. grad je imao 416.497, a prema procjeni iz 2008. 304.614 stanovnika, dok područje metropole grada Sarajeva ima 421.289 stanovnika, uključujući sve općine Sarajevskog kantona . Kroz grad protiče rijeka Miljacka, a u neposrednoj blizini grada je i izvorište rijeke Bosne, sa popularnim izletištem Sarajlija, Vrelom Bosne. Oko grada su olimpijske planine: Jahorina, Bjelašnica, Igman, Treskavica i Trebević, koji su posebno tokom zimskih mjeseci omiljena izletišta Sarajlija i turista iz cijeloga svijeta. Sarajevo je relativno mali grad u usporedbi sa velikim, svjetskim metropolama, ali je njegovo ime kroz bogat duhovni, historijski i prirodni izgled, poznatije od imena nekih većih svjetskih gradova. 1914. godine u Sarajevu su ubijeni austrougarski prijestolonasljednik Franz Ferdinand i njegova supruga Sophie, čime je otpočeo Prvi svjetski rat.

Sedamdeset godina kasnije, 1984. godine u gradu se održavaju 14. Zimske olimpijske igre. Tokom ranih 1990-ih godina ime grada je često bilo na naslovnicama dnevnih novina u cijelome svijetu, jer se tu vodio jedan od najkrvavijih ratova u novijoj evropskoj historiji. Grad je 1.425 dana bio pod stalnom opsadom srpskih snaga. U napadima je 11.541 ljudi svih nacionalnosti izgubilo život, od toga 1.601 dijete, a skoro 50.000 ih je bilo povrijeđeno. Danas, u vremenu posljeratne izgradnje, Sarajevo je najbrže rastući grad u Bosni i Hercegovini .

Turistički vodić Lonely Planet svrstao je 2006. godine Sarajevo na 43 mjesto najljepših gradova svijeta, a 2009. je Sarajevo jedno od deset gradova koje je vrijedno posjetiti.



Geografija Sarajeva


Sarajevo se nalazi gotovo u samom geografskom središtu Bosne i Hercegovine i zaprema površinu od 141,5 km². Centralni dijelovi grada smješteni su u kompozitnoj Sarajevskoj kotlini koja se pruža od istoka prema zapadu i završava u Sarajevskom polju, okruženo planinama Bjelašnicom i Igmanom na jugozapadu, Trebevićem na jugoistoku, te srednjim planinama i međudolinskim rtovima na sjeveru i sjeverozapadu. Najstariji dijelovi grada (Vratnik, Bistrik, Hrid,KOVACI, ALIFAKOVAC) su na padinama okolnih bregova. Prosječna nadmorska visina Sarajevskog polja je 500 m. Najzapadnija tačka polja je na 180 16' istočne geografske dužine. Krajnja istočna tačka je na 180 27' istočne geografske dužine, najsjevernija je 430 53’ sjeverne geografske širine, a najjužnija je na 430 47' sjeverne geografske širine.


Klima

Klima u Sarajevu je umjerena i blago kontinentalna. Prosječna godišnja temperatura iznosi 12.5 °C, a prosječna količina oborina je oko 832 mm. Najtopliji mjesec je august, a najhladniji januar. Najviše oborina je u junu, dok je najmanje u martu. Najniža zabilježena temperatura je -21,8 °C (24. januara 1963.), najviša 37,4 °C (24. jula 1987.). Najsušnija godina je 2011, kada je u Sarajevu palo samo 650 mm oborina.




Vrelo Bosne

Miljacka je rijeka, koja najvećim dijelom protiče kroz Sarajevo od istoka prema zapadu. Duga je 35,9 kilometera. Nastaje od nekoliko vrela u podnožju planina Romanije i Jahorine. Paljanska Miljacka (12,9km) izvire u Palama. Mokranjska Miljacka izvire u Kadinom Selu. Nekoliko kilometera istočno od Sarajeva u selu Dovlići, ove dvije pritoke se spajaju u Miljacku. Dalje Miljacka teče na zapad, u Sarajevo, odakle nastavlja svoj put prema rijeci Bosni u koju se uliva.

U zapadnom dijelu Sarajevskog polja, na području prigradskog naselja Ilidža, izvire jedna od najvećih rijeka u Bosni i Hercegovini, Bosna, koja nastaje od tridesetak manjih izvora u podnožju planine Igman, stvarajući jedinstven park prirode -Vrelo Bosne.

Pored rijeka Bosne, Željeznice i Miljacke, ostali veći stalni vodotoci su: Zujevina, Ljubina, Misoča, Stavnja, Tilava, Dobrinja, Bijela rijeka, Crna rijeka, Rakitnica, Mošćanica, Vogošćanska rijeka i dr .

Vodopad Skakavac, visok 98 metara, se nalazi 12 km od centra.


Brežuljci, brda i planine

Centar grada Sarajeva leži na nadmorskoj visini od 511 metara iznad površine mora. Najnižu nadmorsku visinu u sarajevskoj kotlini ima naselje Ilidža sa 498 m, dok viši dijelovi grada i prigradska naselja na padinama okolnih brda: Grdonj i Hum na sjeveru, Borja na istoku i padine Trebevića na jugu, leže na prosječnoj nadmorskoj visini od 900 metara. Grad okružuju šumoviti obronci olimpijskih planina jedinstvene ljepote, čiji vrhovi prelaze 2000 metara visine: Treskavica (2088 m), Bjelašnica (2067 m), Jahorina (1916 m), Igman (1502 m) i Trebević (1629 m). Obronci obližnjih planina bogati su šumom. Crnogorica (jela, smrča, ariš i bor) i bjelogorica (breza, topola i lijeska) se prepliću i čine prirodu u okolini grada neobično lijepom. 1939. godine botaničar K. Maly osnovao je Botanički vrt na Trebeviću, koji je u drugom svjetskom ratu u potpunosti uništen. 1948. godine na visini od 1530 m zasađen je rasadnik, botanički arboretum Šumarskog fakulteta. Za vrijeme rata u Bosni i Hercegovini 1992-95. šumski fond je najvećim dijelom uništen .

[Dj.Vesna]

Rim



Rim (ital. Roma) je glavni grad Italije i južnoitalijanske regije Lacio, grad bogate historije poznat i pod imenom Vječni grad. Rim je centar bogate antičke kulture, od koje je ostalo mnogo spomenika do današnjih dana, a jedan od najvećih je svakako Koloseum. Grad se nalazi u donjem toku rijeke Tiber, u neposrednoj blizini blizu Sredozemnog mora i jedan je od najvećih centara Mediterana. Smješten je na 41°54′ sjeverne geografske širine i 12°29′ istočne geografske dužine. U sklopu gradskog područja Rima nalazi se i Vatikan, crkvena država i sjedište rimokatoličke crkve i Pape.

Rim je najveći grad Italije i ima oko 2.546.000 stanovnika (2004), a procjenjuje se da u sklopu aglomeracije živi i do 3,3 miliona stanovnika. Trenutni gradonačelnik Rima je Walter Veltroni.



Istorija


Rim se može pohvaliti dugom i raznolikom historijom grada, koja je često bila veoma burna i ne rijetko prožeta ratovima, sukobima, paljevinama, bolestima i epidemijama. Rimska historija duga je skoro 3150 godina i u tom je vremenu Rim bio sjedište Rimskog carstva, Rimske republike, Rimskog kraljevstva, Papinske države, Kraljevine Italije i Republike Italije.


Osnivanje grada

Legenda kaže da je Rim osnovan 21. aprila 753. godine p.n.e., i da mu je osnivač Romulus (Romul), koji je tada ubio svog brata Remusa (Rema). Ovaj datum je uziman kao osnova rimskog i julijanskog kalendara (Ab urbe condita). Romul i Rem su, prema toj legendi, sinovi Marsa (Aresa) i svećenice Rhea Silvie, kćeri Numitora, kralja Albalonga. Braća su sklonjena da bi ih se spasilo od mržnje Amuliusa, pretendenta na albalonganski tron, a odgojila ih je vučica, koja je i danas simbol grada Rima.

Porijeklo imena Rim je nerazjašnjeno, iako je još od antičkog doba u opticaju nekoliko teorija. Najmanje vjerovatna je ona koja kaže da je naziv od grčke riječi Ρώμη (hrabrost, kuraž). Nešto vjerovatnija je ona koja ime izvlači iz korijena rum (rum - sisa), što se vjerovatno povezuje sa vučicom (na latinskom lupa, interesantno riječ koja ujedno znači i prostitutka) koja je odhranila (dojila) Romula i Rema.


Antičko doba

Dioklecijanove terme

U početku je Rim bio kraljevsvo, kojim je vladao kralj, ali ono 509. godine p.n.e. postaje republika. Period rasta, prekinut sa porazom koji su Gali nanijeli Rimu negdje oko 390. godine p.n.e., ubrzo je nastavljen. U zadnjim danima Republike Rim je bio glavni grad teritorije koja je pokrivala veći dio Mediterana. Pod Caesarom Augustusom i njegovim nasljednicima širenje je nastavljeno.

Od ranog 3. vijeka stvari se mijenjaju. Rim formalno i dalje ostaje glavni grad, ali imperatori provode sve manje i manje vremena u njemu. 330. godine Konstantin uspostavlja Konstantinopol kao drugi glavni grad Carstva, a neki kasniji "zapadni" carevi smještaju svoja sjedišta i u Milanu ili čak Ravenni, umjesto u Rimu. Ipak mjesto u Senatu je, uprkos gubitku moći samog Senata, još uvijek ostalo stvar prestiža, a proglašenje kršćanstva zvaničnom religijom Carstva, je od biskupa Rima (kasnije nazvanog Papa) načinilo najznačajniju religijsku ličnost zapadnog Carstva. Takođe, sada je Carstvo bilo izloženije napadima izvana, glavni bedemi grada bili su sagrađeni 270. godine, ali ni oni nisu uspjeli spriječiti prodor prvo Alara 410. godine, a potom Geisera 455. godine.


Barbarsko i bizantsko doba

Aurelijev obelisk

Pad Zapadnog rimskog carstva je malo što promijenio što se Rima tiče. Odoaceri i Ostrogothi nastavili su, kao i imperatori prije njih, vladati Italijom iz Ravenne. U međuvremenu Senat je, iako je već odavno izgubio na značaju, nastavio upravljati Rimom, a Papa je uobičajeno dolazio iz senatorskih porodica. Ovakvo stanje potrajalo je sve dok Istočno rimsko carstvo, pod Justinianom I, nije zauzelo grad 536. godine. Ostrogothi, pod Totilom, ponovo su osvojili Rim 546. godine i opljačkali ga. Bizantski general Belisarius im ga je ubrzo preoteo, ali ga je ponovo izgubio 549. godine. Belisarius je zamijenjen Narsesom, koji još jednom osvaja grad godine 552. Car Istočnog rimskog carstva, Justinian I (vladao 527-565), odobrio je Rimu sredstva za održavanje javnih zgrada, akvadukta i mostova – koji su, u Italiji izmučenoj ratovima, često bili van funkcije. Takođe se proglasio pokroviteljem preostalih učenika, govornika, fizičara i advokata, nadajući se da će s vremenom više mladih tražiti bolje obrazovanje. Poslije rata Senat je formalno ponovo uspostavljen, ali pod kontrolom prefekta i drugih službenika određenih od bizantskih autoriteta u Raveni i odgovornih njima. Papa je sada bio jedna od vodećih religijskih osoba u cijelom Bizantijskom carstvu i u stvarnosti moćniji na lokalnom nivou i od postavljenih senatora i od lokalnih bizantskih službenika. U praksi lokalna vlast pripala je Papi a u sljedećih nekoliko desetljeća najveći dio senatskih aristokrata i bizantskih administrativaca u Rimu bio je apsorbiran u crkvenu hijerarhiju. Za vladavine Justinianovog nećaka i nasljednika, Justina II (vladao 565-578 godine), Alboini su izvršili invaziju na Lombardiju (568. godine). Zauzimajući regije Benevento, Lombardiju, Piedemont, Spoleto i Toskanu, osvajaći su ograničili carsku vladavinu na male dijelove zemlje koji su bili u okruženju, uključujući Rim, Napoli (Napulj) i Ravenu. Jedan od tih okruženih "otoka" koji je ostao pod bitzantskom kontrolom bila je Perugia (Peruđa), koja je predstavljala stalno ugrožavanu kopnenu vezu između Ravene i Rima. 578. godine senat je, u njegovom posljednjem zabilježenom aktu, morao zatražiti pomoć Tiberiusa II Constantina (vladao 578-582 godine) protiv vojvoda koji su nadirali prema Rimu i predstavljali prijetnju, Faroalda od Spoleta and Zotta od Beneventa. Maurice I (vladao 582-602) uveo je novi faktor u ovom, već kontinuiranom, konfliktu stvarajući alijansu sa Childebertom II od Austrasie (vladao 575-595). Armije Franačkog kralja zauzimale su teritoriju Lombardije u 584. 585. 588. i 590. godini. Rim je, pored toga, bio pogođen katastrofalnom poplavom 589. godine, koju je pratila kuga 590. godine. Zabilježena je legenda kako je viđen anđeo, u doba dok je novoizabrani Papa Gregory I (vladao 590-604) prolazio u procesiji pored Hadrianove grobnice, kako lebdi nad zgradom i vraća svoj mač u korice kao znak toga da je kuga na izmaku. A i grad je, činilo se, konačno bio siguran. Ipak, novi kralj Lombardije, Agilulf (vladao 591-616), je radio na tome da osigura mir sa Childebertom, reorganizira svoje teritorije i nastavi aktivnosti protiv Rima i Napulja do 592. godine. Sa carem okupiranim ratovima na istočnim granicama i nesposobnim da osigura Rim od invazije, Gregori I je preuzeo inicijativu i započeo pregovore o mirovnom ugovoru. Završeni su u jesen 598. godine, i kasnije priznati samo od Maurica. Pozicija Patrijarha Rima je još više učvršćena pod uzrupatorom Phocasom (vladao 602-610). Phocas je priznao prvenstvo rimskom Patrijarhu nad Patrijarhom Konstantinopola, i čak dekretom proglasio Papu Bonifaca III (607.) "Vođom svih crkava".



Rim je značajno središte za visoko obrazovanje. Prvi univerzitet u gradu je univerzitet „La Sapijenca” (Università degli Studi di Roma "La Sapienza") osnovan 1303. godine, koji je i najveći evropski univerzitet kojeg pohađa oko 150.000 studenata. Ostala dva gradska univerziteta su Tor Vergata (Università degli Studi di Roma Tor Vergata) koji je osnovan 1982. i Treći rimski univerzitet (Università degli Studi Roma Tre) koji je osnovan 1992. godine.

U gradu se nalazi i veliki broj papinskih univerziteta uključujući Univerzitet sv. Tome Akvinskog i Gregorijanski univerzitet (najstariji isusovački univerzitet na svijetu iz 1551).

Ovdje se također nalaze brojni privatni univerziteti kao LUMSA, Katolički univerzitet Svetog Srca, LUISS, Evropski institut za dizajn, Univerzitet Đovanija Kabota, IUSM, Američki univerzitet u Rimu i mnogi drugi univerziteti.

[Dj.Vesna]

Seul



Seoul (서울) je glavni grad Južne Koreje i jedan od najnaseljenijih gradova na svijetu, koji se nalazi u sjeverozapadnom djelu zemlje na rijeci Han. Ustanovljavanjem Južne Koreje (1948) postao je glavni grad države, izuzev u kratkom vremenu za vrijeme Korejskog rata.

Seoul se nalazi na severozapadu zemlje, južno od Korejske demilitarizacione zone, na rijeci Han. Grad je politički, kulturni, društveni i ekonomski centar Južne Koreje. Također je i centar međunarodnog biznisa, finansija, multinacionalnih korporacija i svjetskih organizacija. Pošto je i glavni grad jedne od najmoćnijih svjetskih privreda, njegov globalni status je u stalnom porastu. Danas je jedan on najočitijih simbola korejske privrede ("Čudo na rijeci Han").

Urbano područje Seula ima 10,3 miliona stanovnika (2003), i po tome je 22. najnaseljeniji grad na svijetu. Ovo rangiranje je podložno promjenama prema raznim nezavisnim izvorima, po kojima postoje razlike između metropole i prigradskih naselja. Njegova gustoća je tako velika da ga smatraju jednim od "najdigitalnijih" gradova u današnjoj globalno povezanoj ekonomiji. U gradu je registrirano više od milion vozila koji stvaraju ogromne saobraćajne gužve koje traju do ponoći. Veliko područje metropole Seoula, sa velikim gradskom lukom Inčion, transportnim pojasom i prostranim rezidencijalnim područjem Seongnam, je jedno od najnaseljenijih mjesta na svijetu. Posljednjih godina gradske vlasti su preduzele opsežne mjere za zaštitu grada od zračnog i vodenog zagađenja, što je rezultiralo čistijom atmosferom, iako je zagađenje zraka i dalje vrlo problematično.